Brussel komt met plannen voor een digitale euro

Geschreven door

Martin Scholten

Gecontroleerd door

Jolien

Bijgewerkt op

2 juli 2023

[addtoany] ×

Tot wel €3000,- euro in een beveiligde online portemonnee, te gebruiken voor zowel on- als offline transacties. Dat is het idee. Steeds meer mensen betalen met digitaal geld, meestal hebben we het dan over crypto. Dan moet de Europese Commissie er wel van overtuigd zijn dat er meer te zeggen is voor crypto dan alleen het feit dat het minder of niet gereguleerd is.

Geen crypto, wel digitaal

Digitaal geld is flink toegenomen in populariteit over de afgelopen jaren. Ondanks stevige schommelingen in de koersen, maakt nog altijd een groot deel van de bevolking gebruik van bijvoorbeeld Bitcoin. Maar waar crypto gebruik maakt van specifieke technologie zal de digitale euro min of meer gewoon digitaal geld zijn. De digitale euro zal na introductie worden gereguleerd door de Europese Centrale Bank. Dat maakt de digitale euro een Central Bank Digital Currency of CBDC.

De digitale euro moet bruikbaar worden in de gehele eurozone. Anders dan “privaat geld” maar wel te gebruiken met een betaalpas of via een app. De Commissie vindt het van belang om een eigen digitale valuta te introduceren omdat er volgens hen een grote vraag is naar digitaal geld met de zekerheid van een centrale bank. Een grotere mate van overzicht en stabiliteit zou de aantrekkelijkheid moeten vergroten. Met de digitale euro zal volgens de commissie de eurozone gesterkt worden en wordt competitie en efficiëntie in de betaalsector aangemoedigd.

Onderzoeksfase tot oktober dit jaar

Kansen ziet de Commissie genoeg, maar er zijn ook keerzijden. Mogelijke ontregeling van de financiële sector, grootschalige speculatie en de vraag hoe de valuta in het buitenland gebruikt kan worden. Definitieve conclusies trekt de Commissie echter nog niet aangezien het onderzoek naar de digitale euro nog niet is afgerond. Wel ligt er al een voorlopig rapport.

Het onderzoek loopt al sinds oktober 2021 en moet in oktober van dit jaar afgerond zijn. De digitale euro moet toegankelijk, robuust, veilig en efficiënt zijn. Daarnaast moet worden gekeken hoe de valuta zich weerhoudt ten opzichte van alle relevante wetgeving. De Commissie zegt in ieder geval dat de privacy ten alle tijde gewaarborgd zal worden. “Tot op het hoogste niveau.” Wanneer in kaart is gebracht hoe de digitale euro ontworpen en gedistribueerd moet worden en wat de gevolgen zullen zijn voor de markt wordt de knoop door gehakt betreffende daadwerkelijke introductie.

Alternatief voor creditcard of Paypal

In praktische termen moet het plan vooral de mogelijkheden qua betaalmogelijkheden in Europa een beetje glad trekken. Een systeem als Ideal is, eerlijk is eerlijk, ideaal, maar meestal alleen te gebruiken in Nederland. Credit cards zijn internationaal te gebruiken, maar niet elk bedrijf werk er mee en het systeem werkt fundamenteel anders dan de débit systemen die wij hier kennen. Daarnaast zijn creditcardmaatschappijen vaak geneigd niet in het voordeel van de klant te werken.

De meer moderne opties, zoals bijvoorbeeld Paypall en ApplePay, zijn net als de meeste creditcardmaatschappijen overwegend in handen van Amerikaanse bedrijven. Los van de vaak roofachtige werking van de Amerikaanse financiële markten, geeft dit ook een politiek voordeel aan de Amerikanen. Zo zegt Teunis Brosens, expert in digitale valuta van de ING, dat het in theorie de Amerikaanse president de macht geeft om Europeanen van een veel gebruikte betalingsmethode te ontdoen.

Ook Facebook (zelf blijven ze voet bij stuk houden en zichzelf Meta noemen) werkt al tijden aan een digitale munt. De vraag is wel of je een bedrijf dat letterlijk werk maakt van het ontfutselen en doorverkopen van persoonlijke gegevens met je monetaire welvaart vertrouwt.

Zorgen over privacy ongegrond

Zoals eerder gezegd was en is de afwezigheid van een centrale overheid juist de grote aantrekkingskracht van crypto. Er zijn nogal wat mensen die liever niet hebben dat de overheid hun financiële activiteiten in de gaten houdt. Nu houdt de Belastingdienst bij zowat elke officiële transactie een oogje in het zeil. Maar wanneer de overheid zelf transacties gaat faciliteren bestaat er de kans dat er onwenselijke situaties ontstaan.

Maar daar hoeven we ons op privacy vlak geen zorgen over te maken, meent de Europese Commissie. Volgens hun heeft de Europese Centrale Bank (ECB) geen toegang tot betaalgegevens. Wie er betaalt en aan wie en waarvoor zal de ECB geen weet van hebben. Ook is het wettelijk niet toegestaan dat de ECB bepaalt waarvoor een digitale euro wel en niet gebruikt kan worden. Zolang het legaal is, moet je ervoor kunnen betalen. Zo kunnen de Europese overheden bijvoorbeeld niet de digitale euro inzetten om de koop van sigaretten of alcohol te ontmoedigen.

Nederlandse Vereniging van Banken nog niet overtuigd

Uiteraard zien de commerciële banken vooral de gevaren van een centrale concurrent. De vereniging (NVB) wil zo snel mogelijk meer duidelijkheid over het ontwerp en de mogelijke gevolgen van de digitale euro. Ook de eigen rol bij distributie is volgens de NVB nog erg onduidelijk. De NVB zegt groot voorstander te zijn van innovatie en verbetering van de Europese betaalinfrastructuur, maar vindt dat het huidige wetsvoorstel te veel vragen onbeantwoord laat.

Het liefst ziet de NVB dat er meer onderzoek wordt gedaan. Maar als de digitale euro er echt komt wil de NVB dat er eerst een soort kleinschalige test wordt gedaan. Een initiële introductie met kleine hoeveelheden waarden moet de mogelijke gevolgen duidelijk maken.

De Europese Commissie houdt zich veelvuldig bezig met de ontwikkelingen op het digitale vlak. Bijvoorbeeld waar het gaat om het reguleren van “AI”.