De digitale initiatieven waardoor banken ten onder gaan

Geschreven door

Bram

Gecontroleerd door

Apparata Gokexperts

Bijgewerkt op

14 december 2014

×

Een derde van de bankfilialen is sinds 2007 gesloten, zo blijkt uit cijfers van De Nederlandsche Bank (DNB).

Onlangs werd bekend dat ING nog eens 1.700 fulltime-werknemers gaat ontslaan. Reden: we regelen onze bankzaken vaker digitaal. Je zou zeggen dat dat juist kansen biedt, maar toch lijken mensen zich vooral tegen banken af te zetten. De voornaamste oorzaak daarvan is de graaicultuur die enorm veel aandacht heeft gehad, in combinatie met de financiële crisis van de afgelopen jaren.

Nadat we diverse banken hebben gered, zijn er strengere regels gekomen en is het voor mensen lastig geworden om een lening of hypotheek te krijgen. De financiële sector lijkt echter op het punt te staan om wederom grote klappen te krijgen. Kristin Moyer, vice president van Gartner Research, waarschuwde recentelijk dat banken op het punt staan om hun eigen Kodak-moment te ervaren:

“If we’re honest with ourselves as an industry, we have been overcharging and under-delivering for quite a while.”

Alexander Pease, werkzaam voor het investeerdersbedrijf Union Square Ventures, heeft op zijn blog de opsplitsing van een bank uitgewerkt. Uit de figuur is op te maken dat ieder onderdeel van een bank te kampen heeft met de concurrentie van één of meerdere startups.

In Nederland zijn er ook diverse initiatieven die de rol van een bank overnemen, ook bekend als FinTech startups. Hieronder een opsomming van de belangrijkste digitale initiatieven die het opnemen tegen de diensten van traditionele banken.

Peer to peer lending
Peer-to-peer (p2p) lending is een trend waarbij particulieren elkaar onderling geld lenen. Volgens de internationale Peer-to-Peer Finance Association verdubbelt deze tak van crowdfunding elk jaar. De eerste sites die dit aanboden begonnen in 2005 in Engeland. Inmiddels zijn er wereldwijd een aantal grote platforms die bedrijfsmatig bemiddelen tussen particulieren die geld lenen, zoals Lending Club, Prosper, Crowdcube en Zopa.

In Nederland heb je sinds 2011 geldvoorelkaar.nl en sinds 2013 Lendico.nl, een van oorsprong Duits bedrijf (150 werknemers). Alhoewel Geldvoorelkaar.nl amper vier jaar bestaat, is het vorige week voor 10,6 miljoen euro overgenomen door de soortgelijke Zweedse website Trustbuddy. Oprichter Edwin Adams (46) van geldvoorelkaar.nl: „We wilden toch al uitbreiden naar de rest van Europa, nu gaan we dat met hun hulp doen.” Beide platformen hebben wel de benodigde vergunning van AFM. Een woordvoerder van AFM laat weten dat ze „innovatie belangrijk vinden, dus niet afwijzend tegenover peer-to-peerlending staan.” Ze bekijken dit echter per site: „Crowdfunding is juridisch gezien een ingewikkeld fenomeen. Ze steken allemaal net anders in elkaar, sommige geven aandelen uit, andere weer geld, en niet iedereen hoeft een vergunning.”

De populariteit van dit soort sites is makkelijk te verklaren, zo schreef NRC afgelopen weekend. De kredietvrager krijg snel en gemakkelijk zijn geld, vaak voor een minder hoog rentepercentage dan bij een bank. En de kredietgever krijgt een hoger rentepercentage dan bij een bank, zonder dat hij moeite moet doen om zich te verdiepen in investeren of handelen op de beurs. ‘Stealing money from banks will get you in jail. Making money by cutting out banks will get you rich’, is dan ook het jolige motto van Lendico.

Crowdfunding
Crowdfunding is vooral gericht op ondernemers en groeit razendsnel, met Kickstarter als meest bekende voorbeeld. Het biedt starters een kans hun idee uit te voeren. Waar er vorig jaar in Nederland nog €32 miljoen via crowdfunding werd opgehaald, zijn projecten en ondernemingen in de eerste helft van 2014 al met €23 miljoen gefinancierd door crowdfunding. Als deze trend doorzet dan verdubbelt de markt in 2014. In Nederland hebben we onder andere CrowdAboutNow (met AFM vergunning) en Oneplanetcrowd (dat zich vooral richt op duurzame initiatieven). De financieringsvorm wordt binnen de financiële- en bankensector overigens steeds meer ‘mainstream’, Rabobank heeft bijvoorbeeld partnerships met beide startups.

Het verschil tussen peer-to-peer lenen en crowdfunding is dat er in de eerste vorm direct geld wordt verstrekt tussen een groep uitleners en een lener, en dat deze lening op een particuliere basis verstrekt kan worden. Bij crowdfunding wordt vaak een aandeel in een onderneming of project gegeven, in ruil voor de investering. Er zijn overigens meer varianten (bv het met voorrang of korting leveren van een product aan de investeerder).

Diverse andere diensten
– Aandelen: ze bestaan al vele jaren, maar online brokers zoals Alex en Binck behoren natuurlijk ook tot de online initiatieven waar veel banken last van hebben gehad.
– Advies: er komen steeds meer online diensten die de consument advies geven over financiële producten. Het is prettig als je online alle informatie kunt verzamelen. Aan het eind heb je dan alleen nog iemand nodig die bevestigt dat je een goede keuze hebt gemaakt. Dat zou een nieuwe rol kunnen zijn voor de adviseur/banken.
– Financiële transacties: denk aan Paypal, maar ook mobiele payments (NFC) en het toekomstige Apple Pay. Ze werken nu nog samen met banken, maar wat weerhoudt Apple of Facebook ervan om een eigen bank te starten? Facebook heeft overigens sinds begin dit jaar een (Ierse) banklicentie en zou bijvoorbeeld via WhatsApp een Paypal-kloon kunnen uitrollen.
– Investeringen/vermogensbeheer: via sites als Indexus, iBeleggen en EVI van Lanschot heb je toegang tot online vermogensbeheerders en aanverwante functies.

De eerder genoemde Alexander Pease, die de opsplitsing van een bank uitstippelde, schreef hier een lijst met digitale alternatieven voor de bancaire sector (vooral Amerikaans).

Hypotheken
Hypotheken blijven het belangrijkste product van banken, maar voor hoelang nog? De Nederlandse hypotheekrente behoort in Europa tot de hoogste, terwijl Nederlandse banken op de kapitaalmarkt tegen relatief lage kosten geld kunnen lenen (omdat Nederlandse huiseigenaren tot de meest betrouwbare betalers behoren). Toch brengen diezelfde banken de hoogste rentetarieven in rekening. De overwinst vloeit al jaren achtereen bij de banken binnen en daardoor kunnen ze ieder kwartaal opnieuw goede resultaten rapporteren. Maar voor hoelang nog?

Het is wat mij betreft duidelijk dat er op internet voldoende initiatieven zijn voor de diensten van traditionele banken, nu de hypotheken nog.