Donororganen gekweekt in embryo’s door Renewal Bio

Geschreven door

Moby

Gecontroleerd door

Moises

Bijgewerkt op

2 november 2022

[addtoany] ×

Een tekort aan donororganen kost 130 levens per jaar, alleen al in Nederland. Start-up Renewal Bio heeft straks de oplossing, al is die wel controversieel.

Enorm drama door tekort aan donororganen

Er is een schreeuwend tekort aan donororganen. En is het eindelijk gelukt om een geschikte donor te vinden? Dan moet de patiënt zware medicijnen slikken om te voorkomen dat het orgaan wordt afgestoten. Als we hier een oplossing voor vinden, betekent dat we meer dan 130 levens per jaar redden, alleen al in Nederland. En eindelijk hulp voor de 1300 zwaar zieke mensen op de wachtlijst, die nu vaak sterven voor ze geholpen kunnen worden.

De oplossing: gekweekte donororganen

De ideale oplossing zou zijn als er een orgaan met precies hetzelfde DNA als van de patiënten zou kunnen worden geïmplanteerd. Daarmee zou je tegelijkertijd het donor organentekort en de afstotingsreacties kunnen verhelpen. De beste manier om dergelijke organen te kunnen kweken, is uit een stamcel van de patiënt. En dan uit te laten groeien tot een nieuw orgaan.

Het goede nieuws is: er is nu een start-up die erin is geslaagd om dit voor elkaar te krijgen. Althans: bij muizen. Hoewel muizen een stuk kleiner zijn dan wij, lijken ze biologisch gezien toch redelijk op ons. Het zijn ook zoogdieren.

Baby kweken uit een huidcel, in een fles

Renewal Bio pakt hiervoor een “naieve” stamcel (een cel die zich tot alles kan ontwikkelen. Het is wetenschappers al een tijdje geleden gelukt om huidcellen van volwassen mensen, en natuurlijk muizen in deze naieve stamcellen te veranderen) van een volwassen muis en laat deze uitgroeien tot een zogenoemde gastrula. Dat is het allereerste begin van een visachtige vorm en hiermee van een lichaam met een duidelijke vorm.

Iedere cel in deze gastrula wordt later een bepaalde plek in het lichaam, dus hier kan je donororganen naar wens uit laten groeien. Bijvoorbeeld een hart, een nier of long. Nu is het de onderzoekers gelukt om deze plukjes cellen uit te laten groeien tot gezonde embryo’s die precies lijken op natuurlijke embryo’s. Ook het begin van organen vormde zich, net als in natuurlijke embryo’s. Een kloppend hart, bloedvaten waardoor bloed stroomde, het begin van hersenen in de vorm van een plooi.

Een ethisch probleem: mogen we embryo’s kweken voor donororganen?

Zolang de experimenten met muizen plaatsvinden is er “natuurlijk” geen probleem. Maar wat als we met menselijke stamcellen gaan werken? In feite kweken we dan baby’s uit een huidcel in een fles. Mogen we het ene leven doden om het andere te redden? Is het mogelijk om een menselijk embryo te laten groeien zonder brein? En wat als een handige hobbyist een doe het zelf kit ontwikkelt, zodat je de beste voetballer ter wereld kan klonen in je schuurtje voor je elftal? Een lastig dilemma.

Vakartikel: Post-gastrulation synthetic embryos generated ex utero from mouse naive ESCs, Cell, 2022