Eerste bloedtransfusie met gekweekt bloed

Geschreven door

Moises van der Vlis

Gecontroleerd door

Geoff

Bijgewerkt op

18 december 2022

[addtoany] ×

Ons bloed is, met onze huid, het grootste orgaan van het lichaam. Er is voortdurend tekort aan donorbloed. Daarom is het kweken van bloed de oplossing. Voor het eerst is dit nu gelukt.

Bloed van bloeddonoren, een goede maar geen volmaakte oplossing

Tot nu toe werden er heel veel levens gered met donorbloed. Dankzij donorbloed kunnen tijdens operaties of bij verkeersslachtoffers, gevaarlijke hoeveelheden verloren bloed weer aan worden gevuld.

Maar donorbloed heeft ook enkele nadelen. Het voornaamste nadeel van donorbloed is dat er virussen in kunnen zitten, of andere ziekteverwekkers zoals prionen. Op bekende virus- en bacterieziekten als hiv, hepatitis, covid-19 en de Q-koorts bacterie wordt getest. Maar er kan altijd een nog onbekend virus tussendoor glippen.

Ook hebben donoren niet altijd gewenste types bloed. Het bloedtype van de universele donor is O-. Dit bloed, dat vrij zeldzaam is, kan in principe aan alle ontvangers van bloed worden gegeven. Bij andere bloedgroepen is de groep mensen waarvoor dit bloed geschikt is, beperkter.

Behalve de bekende bloedgroepen ABO en de rhesusfactor, zijn er nog tientallen andere bloedgroepen. Vooral patiënten die veel verschillende bloedtransfusies krijgen, kunnen allergisch worden voor een van deze bloedgroepen. Zo zijn er mensen die lijden aan een zeldzame bloedziekte, die hun eigen bloedbank hebben ingericht. Krijgt een patiënt een verkeerd type bloed, dan kan hij of zij sterven aan de afweerreactie.

Het kweken van bloed

Onze bloedcellen worden aangemaakt in het beenmerg van onze beenderen. In theorie kan je deze beenmerg-stamcellen gebruiken om ook buiten het lichaam van een mens bloed te produceren.

Zou je bijvoorbeeld beenmergcellen van een universele donor (O- dus) gebruiken om bloed mee te kweken? Dan heb je universeel donorbloed dat voor iedereen te gebruiken is. Ziekenhuizen zouden grote hoeveelheden van dit bloed in opslag kunnen hebben en vooral in armere landen, waar de gezondheidszorg niet goed geregeld is, zou dit heel veel levens kunnen redden.

Eerste klinische proef met gekweekt bloed

Dit is onderzoekers van de universiteit van Cambridge eindelijk gelukt. Ongeveer een theelepel van in een lab gekweekte rode bloedcellen, wordt op dit moment uitgetest op patiënten. In het onderzoek wordt getest of het in het laboratorium gekweekte bloed (gekweekt uit stamcellen van een donor) langer meegaat dan natuurlijk bloed van diezelfde donor, dat ook aan de patiënt wordt toegediend. In theorie moet dit bloed langer meegaan, omdat deze rode bloedcellen vers zijn. De rode bloedcellen van een donor zijn gemiddeld halverwege hun levensduur.

Is dat het geval? Dan hoeven er minder vaak bloedtransfusies te worden toegediend, wat natuurlijk pure winst is. Er komen dan ook minder vaak allergische reacties voor. Ook zullen de donaties dan minder nodig zijn dan nu.

Vooral bij mensen waar er culturele of religieuze bezwaren zijn tegen bloeddonaties, zou dit veel problemen oplossen. Kortom, goed nieuws waarmee veel levens gered kunnen worden als deze techniek volwassen wordt.