‘Eerste duizend jaar gaan we er niet aan door een asteroïde’

Geschreven door

Moises van der Vlis

Gecontroleerd door

Geoff

Bijgewerkt op

23 mei 2023

[addtoany] ×

Goed nieuws. We ondergaan geen dino-momentje door een asteroïde de eerstkomende duizend jaar, volgens de cijferaars van NASA.

Asteroïde of planetoïde?

Asteroïde (‘sterachtige”) is een vanuit het Angelsaksische taalgebied overgewaaide term. Nauwkeuriger is daarom het Nederlandse woord planetoïde, “planeetachtige”. Planetoïden hebben namelijk niets met een ster (aster in het Grieks) te maken. Het zijn restanten die over zijn gebleven na de vorming van ons planetenstelsel. De grootste planetoïden, zoals 1 Ceres en Pluto, die ook een ronde, planeetachtige vorm hebben, worden daarom ook wel aangeduid als dwergplaneet.

Meer explosiekracht per kilo dan TNT

Alles wat binnen de zwaartekrachtsput van de aarde terechtkomt en hier uiteindelijk inslaat, heeft een snelheid van minimaal 11,2 km per seconde. Dat is meer dan een geweerkogel en de kinetische energie is dan ook catastrofaal hoog, 62,5 megajoule per kilogram. Ter vergelijking: een kilootje TNT laten ontploffen, levert “slechts” 4,184 MJ op, dat is rond de vijftien maal minder. Vermenigvuldig dit getal met de massa van een slordige kubieke kilometer aan rots, of meer, en je begrijpt, dat dit uitermate akelige gevolgen zal hebben voor de biosfeer, en dus de mens. Planetoïden zijn daarom (na de mens) verreweg de dodelijkste bedreiging voor het leven op aarde.

Near earth asteroïden, de aardscheerders

Gelukkig zitten de meeste planetoïden stabiel opgesloten in de planetoïdengordel of in de Trojanenwolken van Jupiter en Saturnus. Maar een beperkt aantal heeft omloopbanen die die van de aarde kruisen. We noemen dit aardscheerders, in het Engelse taalgebied bekend als near earth asteroids.

Het bekendste voorbeeld (maar nog niet een echte aardscheerder) is 433 Eros, bekend bij liefhebbers van de serie The Expanse. Dit is een langwerpige planetoïde van 34 x 11 x 11 kilometer doorsnede die, als deze op aarde zou neerstorten, alles groter dan een rat vrijwel geheel zou uitroeien. Ter geruststelling: het aphelion (dichtsbijzijnde punt bij de zon) van 433 Eros is 1,17 AE, dus worst case nog altijd 0,17 AE (25 miljoen kilometer) verwijderd van de aarde.

Waarschijnlijk geen impact

Helaas kunnen we dit niet van alle aardscheerders zeggen. Er zijn er tegen de duizend, die wel degelijk de aardse omloopbaan kruisen, al zijn deze veel kleiner dan Eros. Op grond van statistische overwegingen schat NASA dat er hiervan 95% bekend zijn. Geen van deze bekende planetoïden zal op de aarde inslaan in de komende duizend jaar. Dat is niet uit te sluiten bij kleinere asteroïden, zoals het nare rotsblok Apophis, maar deze zullen alleen regionaal een verwoestend effect hebben. Hoewel er ook dan vele miljoenen doden zullen vallen en de mensheid een harde klap zal krijgen, wordt het leven als zodanig dan niet bedreigd.