Gaat Nederland Chinese studenten weg houden van gevoelige tech?

Geschreven door

Celine

Gecontroleerd door

Jolien

Bijgewerkt op

20 juni 2023

[addtoany] ×

De Nederlandse regering spreekt over het weghouden van Chinese universiteitsstudenten bij belangrijke en gevoelige technologieën. Ondanks dat China niet direct is genoemd, lijkt alles erop te wijzen dat de wetgeving komt door de angst voor Chinese spionnen. 

Wat is hiervan de oorzaak?

China loopt momenteel nog jaren achter op de wapens van het Westen. Dit komt doordat alleen bedrijven in het Westen bepaalde chips kunnen maken. Tot een aantal jaar terug distribueerde ASML, één van ’s werelds beste chipbouwers, nog naar alle landen. Ook was er zelfs een internationale samenwerking tussen allerlei landen, waaronder China, om zo snel mogelijk nieuwe technologische vooruitgang te boeken. 

Maar toen Mark Rutte een aantal weken geleden naar Amerika ging en daar afsprak met Joe Biden, is de afspraak gemaakt om geen nieuwe chips meer te leveren aan China. ASML heeft sindsdien een verbod op het leveren naar China. De reactie van China hierop is het creëren van verdeeldheid tussen Europa en de Verenigde Staten. Volgens China is de Verenigde Staten een ‘agressor’ die alles bepaald voor Nederland. Dit terwijl Nederland juist altijd met iedereen zaken wilt doen. 

Spionage in Nederland

In 2019 was er al eerder voor honderden miljoenen aan schade bij het chipbedrijf ASML. Een aantal Chinese werknemers van ASML, die hoge posities hadden in de afdeling Onderzoek en Ontwikkeling, bleken directe connecties te hebben met het Chinese ministerie. Jarenlang hebben de werknemers data, broncodes en geheime gebruikershandleidingen doorgestuurd naar ASML-concurrent XTAL, waardoor ASML meerdere enorme klanten is verloren. 

Door de nieuwe regel is de Nederlandse regering nu nóg banger geworden voor spionage in het land. Door het uitsluiten van China voor de nieuwe chips, is het verkrijgen van informatie nog veel waardevoller geworden voor de Chinese overheid. 

Chinese studenten op Nederlandse universiteiten

In China kunnen studenten die op uitwisseling gaan een studiebeurs krijgen, mits ze trouw zweren aan de communistische partij van China (CCP). Vervolgens moeten de studenten zich bij de Chinese ambassade melden in het land waar ze gaan studeren en moeten ze binnen 2 jaar na afstuderen terugkeren. Deze studiebeurs, de China Scholarship Council, heeft er in afgelopen jaren al voor gezorgd dat universiteiten uit eigen bezorgdheid Chinese uitwisselingsstudenten hebben geweigerd. China zou universiteiten namelijk zien als het beste alternatief om te spioneren, na bedrijven als ASML. 

Daarom is het Nederlandse Ministerie van Onderwijs momenteel bezig met een wet waarin staat dat universiteiten een zorgvuldige screening moeten doen bij alle aanmeldingen van studenten, maar ook bij onderzoekers. Dit geldt voor studenten en onderzoekers van alle landen buiten de EU. Hiermee probeert Nederland te voorkomen dat spionnen van buiten de EU in contact komen met gevoelige projecten die soms op universiteiten worden uitgevoerd. Verwacht wordt dat ergens aan het einde van dit jaar het ministerie de wet af heeft, waarna ze hem bij de Tweede Kamer zullen leggen. De Tweede Kamer zal vervolgens bepalen of dit een echte wet wordt.