Geheime code Karel V gekraakt

Geschreven door

Moises van der Vlis

Gecontroleerd door

Geoff

Bijgewerkt op

9 december 2022

×

Karel V was een van de machtigste Europese vorsten ooit. Er zijn enkele brieven van hem bekend die niemand kon ontcijferen. Nu is dat eindelijk gelukt.

Wie was Karel V?

Karel V bestuurde een rijk dat een groot deel van de Europese Unie van nu besloeg. Hij kreeg dit rijk in handen door strategische huwelijken van de Habsburgers. Deze adellijke familie wist hierdoor veel macht te vergaren, en een groot deel van Europa in handen te krijgen.

In de tijd dat Karel V leefde, zag de landkaart van Europa er heel anders uit dan nu. Zo bestonden Nederland en België nog niet. Duitsland was een lappendeken van allerlei kleine staatjes die in theorie deel uitmaakten van het Heilige Roomse Rijk, maar in de praktijk elkaar het licht in de ogen niet gunden.

Europees rijk

Het rijk van Karel V was een nachtmerrie om te besturen, omdat het uit allerlei losse onderdelen bestond, variërend van Zuid-Amerika tot Zuid-Italië en Hongarije. Tot overmaat van ramp lag Karel ook flink overhoop met de koning van Frankrijk, koning Frans I, waarvan het land zijn rijk in tweeën knipte. Je kan je dus wel voorstellen dat Karel V veel behoefte had aan een veilige manier om berichten te sturen naar zijn dienaren, ambassadeurs en onderkoningen.

Dat is inderdaad aardig gelukt, want het geheim van zijn code is maar liefst vijf eeuwen lang niet gekraakt.

Duivels versleutelde vijf eeuwen oude brief

Al enkele eeuwen lag een mysterieuze brief van Karel V, in geheimschrift geschreven, in een Franse bibliotheek in Nancy. De cryptologe Cécile Pierrot hoorde over het bestaan van deze brief en besloot te proberen de code van de brief te kraken. Immers, nu beschikken we over krachtige computers en natuurlijk vijf eeuwen kennis van wiskunde en cryptografie.

Dat bleek ook wel nodig. Deskundigen spraken over een “cryptage diabolique“, duivelse versleuteling dus. Toen, op een middag, vielen alle stukjes op hun plaats. De brief gaf zijn geheimen prijs.

Karel V gebruikte soms een symbool voor een heel woord, verving klinkers door een apostrof en plaatste symbolen die niets betekenden tussen de code om de ontcijfering door pottenkijkers extra moeilijk te maken. Echt duivels moeilijk dus. Nu werd het eindelijk mogelijk om de brief te lezen.

Omdat de betrekkingen tussen koning Frans I en Karel V niet al te best waren, vermoedde Karel dat de Fransen een moordaanslag op hem wilden plegen, zo bleek uit de brief van vier kantjes aan zijn ambassadeur. De onderzoekers hopen nog meer van deze geheime brieven van Karel V te vinden en deze te ontcijferen, want dat kan een schat aan informatie opleveren over de geschiedenis van toen.