Microsoft & Google deals met Saoedi-Arabië mogelijk gevaar voor privacy

Geschreven door

Martin Scholten

Gecontroleerd door

Jolien

Bijgewerkt op

26 juli 2023

[addtoany] ×

Het koninklijk hof in Riyad timmert flink aan de weg. Onder het toeziend oog van kroonprins Mohammad bin Salman doen de Saoedi’s een poging hun oliestaat om te vormen tot een modern land. Het is een tableau aan tegenstrijdigheden. Aan de ene kant heerst er een ultraconservatieve interpretatie van de islam die door dringt tot alle facetten van het dagelijks leven van de burgers. Qua vrouwenrechten loopt het land ver achter op de westerse norm, om maar niet te spreken over de rechten van LGBTQ+ mensen.

Aan de andere kant worden hordes voetballers en een Formule 1 GP geïmporteerd om het imago op te krikken. Aan de ene kant blokkeert Saoedi-Arabië betekenisvolle vooruitgang om de fossiele brandstof industrie te beschermen, aan de andere kant wil het land een spil worden voor tech innovatie. Die tweedelingen laten zich uiteraard niet zomaar rijmen.

Vision 2030: het plan voor de toekomst

Dat fossiele brandstoffen opraken, wordt ogenschijnlijk nog wel eens genegeerd. Om maar te zwijgen over de klimaatimpact. Of het nu gaat om diversifiëring van het portfolio, of de wetenschap dat fossiele brandstof geen lange toekomst meer gegund is: de Saoedi’s willen niet enkel een zogenaamde ‘Petrostate’ blijven. Om het land te transformeren heeft bin Salman het Vision 2030 plan in het leven geroepen.

Deel van dat plan is contacten leggen en uitbreiden in de westerse tech industrie. Dus zijn afgelopen februari een hoop ceo’s afgereisd naar Riyad om te babbelen met de kroonprins. Aldaar spraken ze ook over de megastad die bin Salman wil gaan bouwen in de woestijn. Deze logistieke nachtmerrie, genaamd The Line, moet het toonbeeld worden van de datagedreven stad van de toekomst. En dat alles tegen een schappelijk prijskaartje van 1 triljoen dollar.

Maar de directe doelen zijn nederiger. Zo gaat er met onder andere 2 miljard dollar van Microsoft een nieuw datacenter gebouwd worden in het koninkrijk. Maar niet alleen Microsoft vind het een strak plan om één van deze veelal watergekoelde installaties in een woestijn neer te plempen. Ook Google wil een cloud center neer gaan zetten in het land.

De Saoedische wetgeving

Waar we in Europa inmiddels een vrij robuust setje aan wetten hebben die de privacy van de burger garandeert, is dat in Saoedi-Arabië wel anders. De Human Rights Watch waarschuwde onlangs dat onder de Saoedische wet de lokale veiligheidsdiensten geen haarbreed in de weg wordt gelegd waar het gaat om data. Vind de overheid dat de slecht gedefinieerde nationale veiligheidswetten overtreden worden? Dan zullen Microsoft en Google gegevens die op hun servers staan over moeten handigen.

De angst is dat het land de toegang tot dergelijke gegevens zal gebruiken voor het opsporen en monitoren van dissidenten. En dissident ben je volgens Riyad al snel. Andere dissidenten volgen en retweeten op Twitter (oh, ik bedoel natuurlijk “X”), dat is 34 jaar brommen. Een andere vrouw kreeg 30 jaar voor het uiten van kritiek op de eerder genoemde megastad. Vooralsnog weigeren Microsoft en Google om uit te wijden over hoe ze met dergelijke scenario’s om zullen gaan.

“Een Google cloud center onder het gezag van de Saoedi’s plaatst domweg onze gevoelige data op een presenteerblaadje voor de top huurmoordenaars van het land.” Aldus Rewan Al-Haddad van SumOfUs in gesprek met de New York Post vorig jaar. Google en Microsoft oreren met volle overtuiging over hoe mensenrechten aan de kern staan van hoe hun bedrijven zaken doen. Desgevraagd geven ze weer dat dit ook geldt wanneer ze zaken doen met Riyad. Maar specifiek wordt het nooit. Enkel een belofte dat ze beslist gewetensvol zullen handelen, nee echt waar! En vooral niet de boekhouding in duiken.

Nederlandse data op Arabische servers?

Maar dat is dus alleen een probleem voor Amerikanen? Helaas, nee. De AVG eist weliswaar dat de gegevens van Europese burgers binnen de Europese Unie worden opgeslagen, de Amerikaanse Tech giganten treden deze verordening met de voeten. Niet voor niets wordt de ene na de andere miljardenboete richting Silicon Valley geslingerd. Maar je Microsofts en je Apples lijken vooralsnog weinig betekenisvolle beleidsmatige koerswijzigingen door te voeren. Hoogstens wordt er wat langer gewacht met de introductie van een nieuw product. Data van in Europa woonachtige dissidenten kan dus potentieel in de handen van de Saoedi’s vallen. En we weten allemaal hoe ze daar het liefst met dissidenten omgaan.